Het laatste officiële bezoek van Joe Biden aan Canada kwam met een tastbaar voorgevoel.
Er hing verandering in de lucht. Autoritaire leiders in Syrië en Turkije consolideerden de macht. Groot-Brittannië had gestemd om de Europese Unie te verlaten. En Donald Trump wachtte in de coulissen om het Witte Huis over te nemen.
„Echte leiders“ waren schaars, en Canada en premier Justin Trudeau zouden worden opgeroepen om op te treden, zei de Amerikaanse vice-president, die op een soort afscheidstournee was in de nadagen van de regering-Obama.
Lees verder:
Haïti heeft geen ‚interventie van buitenaf‘ nodig, suggereert Trudeau voorafgaand aan het bezoek van Biden
Zes jaar later komt Biden terug – dit keer als president – en de wereld ziet er heel anders uit. Zijn boodschap zal dat waarschijnlijk niet zijn.
„Dit moment in Amerika is serieus“, zei Goldy Hyder, de president en CEO van de Business Council of Canada, die vorige week een groot deel van de ontmoeting met Amerikaanse functionarissen in DC doorbracht.
Chinese spionageballonnen zweven door het Noord-Amerikaanse luchtruim. Russische MiG-straaljagers halen Amerikaanse drones neer terwijl de bloedige oorlog in Oekraïne voortduurt. Noord-Korea test ballistische langeafstandsraketten.
En Xi Jinping zit maandag met Vladimir Poetin in Moskou, een ontmoeting die de geopolitieke context waarin de VS de wereld zien zal onderstrepen en de druk op Canada zal vergroten om een gewillige en betrouwbare partner te blijven, niet alleen in Oekraïne maar ook elders ook.
„Het werpt een veel helderder licht op veiligheid in al zijn vormen: nationale veiligheid, economische veiligheid, energiezekerheid, cyberveiligheid – al deze dingen komen thuis om te slapen“, zei Hyder over die bijeenkomst.
„Voor Amerika is er niets belangrijkers, en eerlijk gezegd zou er niets belangrijkers voor ons moeten zijn.“
Betreed kritische mineralen, de vitale componenten van batterijen voor elektrische voertuigen, halfgeleiders, windturbines en militaire uitrusting die zowel Biden als Trudeau als cruciaal beschouwen voor de groei van de groene economie.
Het beëindigen van de Chinese dominantie in die ruimte is baan 1 voor de regering-Biden, en Canada heeft essentiële mineralen in overvloed. Maar het kost tijd om vrijwel vanaf nul een winningsindustrie op te bouwen, vooral in deze tijd _ en experts zeggen dat de VS ongeduldig worden.
„De realiteit is dat niemand snel genoeg beweegt in verhouding tot de escalerende vraag“, zegt Eric Miller, president van de in DC gevestigde Rideau Potomac Strategy Group, die gespecialiseerd is in kwesties tussen Canada en de VS.
Steeds meer jurisdicties, waaronder de Europese Unie en Amerikaanse staten zoals Californië en Maryland, stellen ambitieuze plannen op om tegen 2035 een einde te maken aan de productie van voertuigen met verbrandingsmotor, merkte Miller op.
Dat is nog maar 12 jaar verwijderd, terwijl het meer dan tien jaar kan duren om goedkeuring te krijgen voor een mijn, laat staan om het geld bijeen te brengen, te bouwen en in productie te nemen, voegde hij eraan toe.
„De uitdaging die je hebt in een democratie is dat processen traag zijn, en in werkelijkheid te traag zijn in verhouding tot de behoeften van het maken van de groene transitie,“ zei Miller.
„Dus als je over het landschap kijkt, denk je natuurlijk dat de systemen van andere mensen inherent eenvoudiger zijn dan die van jezelf.“
Lees verder:
De data voor het eerste presidentiële bezoek van Joe Biden aan Canada zijn bekend
Ook de nationale veiligheid staat hoog op de agenda sinds de golf van drijvende objecten van vorige maand blootlegde wat Norad-commandant generaal Glen VanHerck een ‚domain awareness gap‘ noemde in het verouderende binationale verdedigingssysteem van Noord-Amerika.
Het updaten van Norad is al lang een voortdurende prioriteit voor beide landen, maar zelden iets waar beide partijen veel over spraken in het openbaar, zei Andrea Charron, een professor in internationale betrekkingen aan de Universiteit van Manitoba.
„Het probleem voor Norad is dat het letterlijk onder de politieke radar ligt – het is moeilijk om politici zover te krijgen dat ze geld toezeggen en erkennen dat het al 65 jaar de eerste verdedigingslinie voor Noord-Amerika is geweest“, zei Charron.
„Russische agressie en deze Chinese ballonnen maken het nu politiek opvallend om te proberen de zaken te versnellen en die toezeggingen te doen.“
Hyder zei dat hij verwacht dat de VS druk blijven uitoefenen op Canada om zijn NAVO-uitgavenverplichtingen na te komen, en herhaalt dat hij hoopt dat het uiteindelijk zal instemmen met een leidende rol bij het herstellen van enige orde in het wetteloze, door bendes geteisterde Haïti.
Tot nu toe hebben internationale inspanningen om training en middelen te bieden aan de nationale politiemacht van het land het werk niet gedaan, waarschuwde de speciale gezant van de VN voor Haïti in DC, terwijl ze landen opriep om laarzen aan de grond te zetten.
„We krijgen de klus niet geklaard“, zei Helen La Lime vorige week op een bijeenkomst van de Organisatie van Amerikaanse Staten. „We moeten aan de slag om dit land terug op te bouwen.“
Rondzwervende criminele bendes zijn gestaag aan de macht gekomen na de moord op president Jovenel Moise in 2021 en zouden nu meer dan de helft van de hoofdstad Port-au-Prince in handen hebben.
Zelfs ondanks publieke – zij het diplomatieke – druk van Amerikaanse functionarissen, zou Trudeau liever op afstand helpen, door te investeren in veiligheidstroepen en sancties te gebruiken om de machtige Haïtiaanse elites die de onrust koesteren, aan te pakken.
Haïti is een „complete en totale puinhoop“ die niet zomaar kan worden opgelost met militaire interventie, hoe groot de troepenmacht ook is, waarschuwde Charron. De Canadese strijdkrachten zijn al overbelast en worden geconfronteerd met langdurige verplichtingen aan Oekraïne en een chronisch tekort aan personeel, voegde ze eraan toe.
„Haïti is een moeras, en niemand wil daar echt naar binnen – vooral als de VS er niet zijn om de exitstrategie te zijn.“
De kwestie van irreguliere migratie in beide richtingen over de grens tussen Canada en de VS zal waarschijnlijk ook aan de orde komen tijdens het tweedaagse bezoek, hoewel de regering-Biden niet happig is om opnieuw te onderhandelen over de Safe Third Country Agreement, die volgens critici migranten aanmoedigt om binnen te sluipen. Canada om asiel aan te vragen.
Zoek ook naar tal van vermeldingen van de overeenkomst tussen de VS en Mexico en Canada, de NAFTA-opvolger die in Canada bekend staat als CUSMA en die nu het kader vormt voor een groot deel van de economische relatie tussen de twee landen.
Niemand wil op dit moment ook opnieuw onderhandelen over die deal, maar ze moeten er toch over nadenken, zei Hyder: een herzieningsclausule van zes jaar betekent dat het tegen 2026 heropend kan worden.
“We hebben allemaal een paar jaar geleden een bijna-doodervaring gehad; het lijkt nog niet zo lang geleden,‘ zei hij.
“En toch zijn we hier. Over een paar jaar gaan we er weer tegenaan.”